Jak przybliżyć małemu dziecku czas? (Nauka zegarka i kalendarza)

Pojęcia związane z czasem są tematem mocno abstrakcyjnym, bo w końcu jak wytłumaczyć co to jest „wczoraj” czy „poniedziałek”? 

Kiedy dziecko rozpoznaje i rozumie pojęcia czasu?

Po krótkim researche'u widzę, że widełki poznawania pojęć czasu zaczynają się powyżej 4 roku życia.

→Na jednym z parentingowych portali czytam, że dzieci zaczynają rozróżniać pory dnia dopiero w czwartym roku życia, przyswajanie dni tygodnia następuje jeszcze później. Dopiero w wieku mniej więcej 6 lat rozpoznają pory roku. Jestem zszokowana, szukam więc dalej.

→Kolejna strona – tym razem blog prywatnego przedszkola – potwierdza – dla trzylatków pojęcia związane z czasem są zupełnie niezrozumiałe. W czwartym roku życia niektóre dzieci natomiast zaczynają zauważać pojęcia czasu i niekiedy używać ich w swoim słowniku, jednak nieadekwatnie do stanu rzeczywistego.

Hania i pojęcia czasu

Najbardziej szokują mnie pory roku. 

Hania (w chwili pisania tego tekstu ma 2 lata i 9 m-cy) od około pół roku jest w stanie wymienić wszystkie pory roku i powiązać je z temperaturą (ciepło/zimno) i symbolami – święta, śnieg, ciepło, spadające liście, etc.... 

Wie również, że w grudniu kończą się wszystkie kartki w kalendarzu. I że są święta. 

Zna wszystkie dni tygodnia. Potrafi je wymienić po kolei, ale również bez kłopotu oznajmia jaki jest dzisiaj dzień i jaki będzie jutro, gdy wstanie. 

Wie, że gdy w piątek obiecamy, że w poniedziałek pojedziemy do figloraju, musi minąć sobota i niedziela, a w poniedziałek rano wstaje z okrzykiem, że dziś jedziemy!

Potrafi również odpowiadać co jest po poniedziałku, a co po piątku. 

Nie jest to więc pamięciówka – wyrecytowanie dni tygodnia po kolei. Ona świetnie operuje tymi pojęciami, wszystko wskazuje na to, że je rozumie.

Postanowiłam więc, że opowiem Wam jak wsparliśmy naukę pojęć czasu Hani, bo naprawdę nie zrobiliśmy wiele. Wystarczająco niewiele, byś Ty też mógł/mogła zrobić to samo.

Otaczanie dziecka – najlepszy sposób na naukę

Jeśli nie jesteś tu pierwszy raz, wiesz już dobrze, że jestem zwolennikiem wspierania rozwoju dzieci od pierwszych lat (miesięcy!) życia, ale wyłącznie przez zabawę!

✅Przez zabawę i doświadczanie, więc najlepiej jak się da.

Otaczanie informacjami, wiedzą, ciekawostkami to mój sposób na wszystko. 

Nie ma tematu, którego nie przemycę. 

Po to tylko, by nasze córki nie musiały ślęczeć nad nauką ani dziś, ani nigdy. One uczą się przy okazji, przypadkiem, przy krótkich, a czasem długich zabawach. Dokładnie tak jak chcą i tyle ile chcą. Ale nasze mieszkanie i otoczenie daje im ku temu ogromne możliwości.

Zobacz jak otoczyliśmy Hanię „czasem”, by przypadkiem wszystko stało się dla niej jasne.

Pory roku

Od tego zaczęłam naukę abstrakcyjnych pojęć czasu z Hanią. 

Nie miałam planu. Nie wstałam rano i nie stwierdziłam „Od dziś będę uczyć Hanię o porach roku”. Nie, nie.

Po prostu chciałam z Hanią zrobić jedno z montessoriańskich ćwiczeń z porami roku. I zrobiłam.

Wycięłam listki, namalowałam drzewa, wydrukowałam podpisy i już. A do tego wykonałam koło z porami roku, by Hania widziała, że to proces ciągły i jednakowy co rok, że zawsze po wiośnie jest lato, a po zimie wiosna i tak w kółko ;)

Myślałam, że będziemy się bawić dłuższy czas przyklejając listki na konkretnych drzewach.

Ale gdzie tam.

Hania miała wówczas ledwie skończone 2 lata. Przeceniłam jej chęć współpracy ze mną. Listki przyklejała dokładnie 3 minuty i totalnie mnie olała.

A ja wycinałam te przeklęte listki ze 2 godziny.

Nie szkodzi.

Przyklejałyśmy te listki cały dzień. Z przerwami. Minuta przyklejania godzina przerwy i tak ciągle. Ale te minuty były naprawdę fajne. A najfajniej było, gdy Hania mogła sobie podpisać każdy obrazek.

Odkąd tylko nauczyła się czytać uwielbia podpisywać wszystko, więc i to było dla niej niezłą zabawą.

Kiedy już listki zostały przyklejone, arcydzieło trafiło na ścianę w widocznym miejscu. I jest na niej do dziś.

Dziś Hania już na nie nie zwraca uwagi, ale pierwsze kilka dni wielokrotnie w ciągu dnia podchodziła i pokazywała gdzie jest wiosna, a gdzie zima. Jaka pora roku jest teraz. Skakałyśmy i wygłupiałyśmy się dopowiadając co będzie następne. Co po lecie? Jesień! Co po zimie? Wiosna! A kiedy pada śnieg? Naszą zabawę z drzewkami i kołem możesz zobaczyć w tym poście "Pory roku - zabawa wspierająca motorykę małą i naukę orientacji w czasie"

To był początek.

Ale otaczanie wymaga czegoś więcej.

👉Wymaga ciągłej stymulacji – regularnej, niezauważalnej.

Dlatego w trakcie spacerów co jakiś czas zwracamy uwagę na liście (jesienią), stwierdzając, że spadają, a niebawem przyjdzie zima; na kwiaty (wiosną) czy upał latem.

Niejednokrotnie mówię, że wszystko co robimy łączy się ze sobą. Podobnie jest z porami roku. Jest nam o tyle łatwiej, że od długiego czasu bawimy się bitami inteligencji, obserwujemy więc również różne gatunki roślin, które są charakterystyczne dla danej pory roku.

I co najważniejsze staramy się, by Hania miała okazję doświadczać każdej pory roku oraz wydarzeń z nimi związanych, by łatwo było jej znajdować punkty odniesienia.

Przygotowujemy się, więc do wszystkich świąt, zaznaczamy kiedy jest pierwszy dzień wiosny czy lata, zwracamy uwagę na malutkie święta czy dni, jak „Prima Aprilis”.

A dodatkowo Hania ćwiczyła znajomość pór roku na puzzlowym kole ;)

Kalendarz!

Nie można nauczyć dziecka orientacji w czasie bez kalendarza. 

Kiedy tylko zauważyliśmy, że Hania wyraża zainteresowanie tym tematem kalendarz pojawił się na naszej ścianie. Znów w centralnym miejscu, tuż nad Hani stoliczkiem, by miała do niego łatwy dostęp.

Kalendarz, na którym widać cały miesiąc oraz miesiąc wcześniejszy i kolejny.

Hania każdego dnia wstaje i biegnie do kalendarza sprawdzić jaki jest dziś dzień i przesunąć okienko na właściwą datę. 

Często w ciągu dnia żartuje sobie, przesuwając kwadracik gdzieś indziej i stwierdzając, że już jest niedziela. 

Ogólnie temat dat jest w naszym domu w ostatnim czasie tematem często poruszanym :)

Plansze edukacyjne "Jaki dzisiaj dzień"

Poza kalendarzem, stworzyliśmy plansze „Jaki dzisiaj dzień”, które zresztą możesz nabyć w naszym sklepie (za całe 4,9 zł !) , które po zalaminowaniu są świetnym sposobem, by dziecko przez doświadczanie ćwiczyło pojęcia czasu.

👉Mamy więc plansze z numerami (dni miesiąca), nazwami miesięcy i dni tygodnia. Mamy również nazwy pór roku i opis pogody. 

Zadaniem dziecka jest każdego dnia ułożyć lub przyczepić na tablicy korkowej – powieś ją w widocznym miejscu, u nas wisi obok kalendarza – właściwą datę z dodatkowymi informacjami (dniem tygodnia i porą roku czy pogodą). 

Ta codzienna aktywność zajmuje tylko chwilkę, a pozwala zauważyć dziecku, że numer i nazwę dnia zmieniamy co dzień, a miesiąc tylko co jakiś czas. Jeszcze rzadziej zmienia się nazwa pory roku.

 

Ćwiczymy miesiące na huśtawce

Otaczanie nie byłoby otaczaniem, jeśli nasze aktywności nie pojawiałyby się kilka razy w ciągu dnia, w zupełnie różnych okolicznościach.

I tak Hania często proponuje ćwiczenie miesięcy. 

Ostatnio zaczęła je wyliczać choćby na huśtawce. Wylicza miesiące i pyta kto ma wtedy urodziny. A, że nie znam jubilata na każdy miesiąc zaznaczam inne punkty odniesienia – majówkę, Dzień Dziecka czy Walentynki.

I przy myciu zębów

Hania nie przepada (jak większość dzieci) za wieczornymi obrzędami pielęgnacyjnymi, jak mycie zębów czy czesanie. Ale odkąd wyliczamy miesiące, wieczorna toaleta stała się dla niej zabawą. No to szczotkujemy wyliczając miesiące z kolejnymi ząbkami :D

Rozmowa!

To wszystko warto ulepszyć regularnym używaniem pojęć czasu w zwykłych rozmowach. Zaznaczaj w kalendarzu kiedy będziecie coś robić. Mów, że jutro pojedziecie do babci lub na spacer. Porozmawiajcie o tym co było wczoraj. Przypominajcie sobie wydarzenia, a także rozmawiajcie o bliskiej przyszłości. Staraj się nazywać dni i wskazywać je na kalendarzu wtedy, gdy to możliwe.

Nauka odczytywania godziny na zegarze

Nauka zegarka! To dopiero zadanie! 

Spokojnie – tego jeszcze nie umie nasza niespełna trzylatka. To by było coś! Ale i na to mamy plan.

Od pewnego czasu wisi u nas zegar z dużymi cyframi i wyraźnymi wskazówkami. Wisi znów na takiej wysokości, by korzystanie z niego nie sprawiało Hani trudności.

Co robimy z zegarem? Właściwie nic szczególnego. Kilka, kilkanaście razy dziennie wskazujemy na niego i mówimy, która jest godzina.

Czasami również planuję razem z Hanią, że zrobimy daną rzecz (np. pomalujemy farbami) gdy będzie konkretna godzina.

To także nie wszystko!

Bity inteligencji i zegarek

Stworzyłam zestaw plansz z zegarem, które wykorzystujemy na dwa sposoby. 

• Pierwsza sprawa to traktujemy je dokładnie tak jak bity inteligencji (jeśli chcesz wiedzieć o nich więcej zapisz się na najbliższy webinar). Prezentujemy je po kilka naraz odczytując godzinę z zegara.

• Drugi sposób ich wykorzystania to zabawa z zegarkiem. Mamy taki drewniany model zegarka, w którym można przesuwać wskazówki i ustawiać właściwą godzinę. Wybieramy planszę i ustawiamy tak samo zegarek, oczywiście odczytując godzinę.

W przyszłości zegar analogowy połączymy z planszami z zegarem cyfrowym i będziemy szukać par. Ale póki co priorytetem jest klasyczny zegar ze wskazówkami.

Plansze do nauki zegara możesz pobrać tutaj.

⏰Mam nadzieję, że te moje kilka rad, które nie wymagają od Ciebie zbyt dużego nakładu pracy, a jedynie wdrożenia w Waszą codzienność pewnych zmian, przyniosą Ci nie tylko spektakularne efekty, ale sporo zabawy. Bo zabawa w edukacji jest najważniejsza!

A jeśli chcesz poznać więcej sposobów na naukę przez zabawę zapisz się na szkolenie „Jak nauczyć dziecko czytać w zabawie?” oraz na najbliższy webinar „Jak rozwijać pamięć dziecka metodą Domana”.

I oczywiście udostępnij ten post swoim bliskim

👇👇👇👇👇👇