Matematyka dla dzieci: osobowość liczby i przestrzeń domowa

Tak zawoalowany tytuł koniecznie trzeba wyjaśnić. Tym bardziej, że będę mówić o dwóch bardzo ważnych, fajnych i powiązanych sprawach, które pozwolą Tobie i Twojemu dziecku wkroczyć na zupełnie nowy poziom matematyki.

Pierwsza część postu to kolejny etap związany z metodą Domana – badanie i poznawanie osobowości liczby. To etap, który sprawi, że naprawdę „poczujecie matematykę”.

Druga część, która u nas jest nierozerwalnie powiązana ze wszystkim co w zakresie metody Domana robimy, to nasze otoczenie – przestrzeń domowa. Powiem Wam jak ją organizujemy i wykorzystujemy, by nawet kawałek ściany był dla nas płaszczyzną do nauki.

Metoda Domana – osobowość liczby

Postanowiłam połączyć temat przestrzeni domowej właśnie z tym etapem matematyki metodą Domana ponieważ żadna inna aktywność nie wymaga tak bardzo „otaczania się nią” i wczuwania się w nią, niż właśnie osobowość liczby.

Od dawna staram się Wam pokazywać przy okazji różnych tematów, że rozwój dziecka czy to metodą Domana czy przy wykorzystaniu elementów pedagogiki Montessori to tak naprawdę styl życia – sposób patrzenia na dziecko, zauważania szczegółów, uczenia faktów, etc.

Dzisiejszy temat wpisuje się w to szczególnie.

Osobowość liczby – co to jest?

Z pewnością chodząc jeszcze do szkoły zauważałeś osoby, które zwyczajnie wyczuwały zadania z matematyki. Po prostu po przeczytaniu treści od razu wiedziały co do czego trzeba przyrównać, by otrzymać rozwiązanie. Nawet nie musiały potrafić liczyć na danym poziomie, ale dobrze wiedziały o co chodzi w zadaniu, podczas gdy większa część klasy siedziała w zadumie, nie rozumiejąc kolejnego tłumaczenia nauczyciela.

A może to Ty byłeś i jesteś tą osobą? Jeśli tak, dobrze wiesz czym jest osobowość liczby.

Nielicznym z nas jedno spojrzenie wystarczy. Te osoby „czują” liczby – wiedzą dokładnie jaka wartość kryje się za liczbą 763 czy ułamkiem 4/9, potrafią je wizualizować, przestawiać, zestawiać i porównywać. Kiedy potrafią się w nich świetnie odnajdywać bez kłopotu rozwiązują wszelkie zadania. Właśnie do tego chcemy doprowadzić nasze dziecko działając metodą Domana i poznając osobowość liczby.

Osobowość liczby w metodzie Domana

W ciągu zwyczajnych sesji z pewnością zauważysz, że Twoje dziecko wykazuje większe lub mniejsze zainteresowanie niektórymi liczbami – niektórymi planszami z kropkami.

Jak już pisałam bardzo wyjątkową i lubianą kartą jest „karta 0”, ale każdy malec upatrzy sobie swoje ulubione ilości, ponieważ każda z przedstawianych liczb ma swoją własną estetykę. Dzięki tej wyjątkowości, możliwe jest właśnie ich wyczuwanie, o którym wspominałam wyżej.

Kiedy Twoje dziecko – a Ty razem z nim – nauczycie się wyszukiwać i rozpoznawać te wszystkich niepowtarzalne cechy liczb, prawidłowe posługiwanie się nimi będzie nie tylko łatwe i intuicyjne, ale przede wszystkim będzie stanowiło świetną zabawę niczym żonglowanie piłeczkami.

Metoda Domana – osobowość liczby – przykłady

Glenn Doman podaje w swoich książkach przynajmniej kilka gotowych pomysłów na odkrywanie przed dzieckiem (a także przed sobą samym) osobowości liczby. Jeśli wciąż nie wiesz o czym mówię, tutaj wszystko się rozjaśni.

• Przede wszystkim wszystkie liczby możesz podzielić na rodziny liczb – liczby całkowite, liczby naturalne, liczby pierwsze, etc. Przypomnij sobie jakie mają właściwości, to pierwsze kroki w odkrywaniu ich cech.

• Liczby w ułożeniu geometrycznym – niektóre cyfry tworzą fantastyczne kształty – możesz wykorzystać to w zabawach z dzieckiem. Zobaczysz, że załapie tę zależność bardzo szybko, z wielką przyjemnością i niebawem samo zacznie wyszukiwać kolejne przykłady figur. 
  
  
  I tak 3 jest trójkątem, 4 to oczywiście kwadrat, 36 może być jednak zarówno trójkątem, jak i kwadratem, a dla przykładu 7 to liczba sześciokątna.
  
  
   

• Wyjątkowość konkretnych liczb „w praktyce”. Niektóre liczby są naprawdę fantastyczne – dają tyle możliwości zabaw, że nigdy wcześniej o tym nie myśleliśmy.
  Glenn Doman omawia chociażby liczbę 12 – jest wielokrotnością kolejnych liczb 2,3,4 ; dobę możemy podzielić na pół otrzymując 12 godzin, łatwo pakuje się rzeczy tuzinami, więc to częste praktyczne wykorzystanie liczby 12, natomiast 2 tuziny to liczba, którą otrzymasz mnożąc 4 pierwsze cyfry 1 x 2 x 3 x 4 = 24 (12 x 2) i jednocześnie liczba, za pomocą której określamy dobę. Fajne prawda 😉 ? 

Z każdym dniem, kiedy będziecie wyszukiwać wyjątkowych cech poszczególnych liczb będziecie dostrzegać ich więcej, będą same „wpadały” Wam w ręce, aż będziesz zdziwiony, że wcześniej tego nie widziałeś. Twój malec raczej nie będzie zdziwiony – on będzie zachwycony!

Jak bawić się w wyczuwanie osobowości liczby?

Na samym początku wybierz jedną liczbę i skoncentruj się na niej. Bawcie się nią tak długo, aż wyczerpiecie wszelkie możliwości. Tutaj właśnie zaczniecie zauważać, że matematyka metodą Domana to nie tylko sesje. To także życie codzienne.

Sesje matematyki z osobowością liczby

Jako że jednak opisujemy ten etap w odniesieniu do kropek jako kontynuacja etapu III, w badaniu osobowości liczby możesz wykorzystać swoje karty z kropkami, a więc włączyć tę zabawę do Waszych sesji. W jaki sposób?

Jeśli zakupiłeś gotowe karty z kropkami, na ich odwrocie masz zaprezentowanych mnóstwo przykładowych działań, związanych z daną liczbą. Wybierz z nich te, które łączą się ze sobą, pokazując wyjątkowość tej liczby i zbierz 3 czy 4 z nich w jedną sesję.

Jeśli wykonujesz karty samodzielnie, usiądź na chwilę i wymyśl kilka powiązanych ze sobą działań, tak by zaprezentować pewien „wzór”.

Nie staraj się jednak przedstawić wszystkich fajnych właściwości liczby przy jednym podejściu. Pamiętaj o budowaniu ciekawości dziecka i o tym, że sesje mają być krótkie i dynamiczne.

Jeśli masz już te 3 czy 4 równania, które prezentują osobowość liczby możesz pokazać je dziecku w taki sam sposób jak przeprowadzałeś dotychczasowe sesje matematyki metodą Domana.

Przestrzeń domowa, czyli wariacje na temat metody Domana

Jak pisałam Wam już wielokrotnie – u nas nastawienie się na rozwój dziecka było intuicyjną decyzją, którą podjęliśmy jednomyślnie podporządkowując pod nią całą naszą przestrzeń (zarówno życiową, jak i mieszkalną).

Lubimy, więc wykorzystywać nasze otoczenie, do tego, by rozwijało Hanię również wtedy, kiedy my tego nie robimy, a także (może to nawet ważniejsze) pozwalać jej rozwijać się, uczyć samodzielnie.

I tak – jak mogliście zobaczyć na naszych filmach prezentujących matematykę – uwielbiamy wykorzystywać ściany! A osobowość liczby jest do tego idealna.

Wykorzystujemy je przy każdym właściwie etapie, świetnie sprawdzają się także przy zabawach związanych z łączeniem kropek z cyframi – o tym już niebawem, gdy będziemy poznawać cyfry na kolejnym etapie.

Jednak osobowość liczby daje pełne pole manewru i tak zainspirowała mnie do tworzenia swego rodzaju matematycznych map myśli.

To już mój autorski pomysł, którego nie znajdziecie u Domana. Zaznaczam to dla krytyków, którzy w tym momencie wytknęliby, że metoda Domana (co zresztą sama powtarzam) zakłada stymulację za pomocą szybkich i krótkich sesji. Tutaj mamy stymulację ciągłą, dlatego przedstawiam to jako dodatkową opcję – pójście dalej.

I tak, jak widzisz, szukam „wzorów” związanych z różnymi rodzajami działań, dotyczących danej liczby. Staram się umieszczać je mniej więcej w jednym rejonie, aby wzór był zauważalny.

Hania bardzo lubi te „mapy”. Wymiana na nową następuje zawsze gdy śpi, więc rano reaguje głośną radością na nowe działania, podporządkowane nowej liczbie.

*Przyklejając karty do ścian wykorzystujemy białą masę mocującą, która nie pozostawia śladów, -nie myśl, że to spisanie ścian na straty ;)

Poza mapami na naszych ścianach w kwestii matematyki, znajdują się wizualizacje ułamków (czy innych nowych zagadnień, które wprowadzamy), równania i nierówności łączące kropki z cyframi i wiele innych ciekawych aktywności, które przy okazji kolejnych etapów będę Wam pokazywać i omawiać.

**Uwaga! Nasze mapy przedstawiają różnorodne działania na cyfrach. Pamiętaj proszę, że skończyliśmy już podstawowy program liczenia metodą Domana sporo czasu temu, dlatego teraz bawimy się raczej w poszerzanie i utrwalanie zdobytej wiedzy matematycznej. Zawsze dostosowuj poziom swoich pomocy edukacyjnych do poziomu na jakim znajduje się Twoje dziecko.

Zabawy z osobowością liczby

• Wykorzystanie kształtów liczb

👉 zbierz monety, żetony lub nakrętki od butelek – możesz tak naprawdę wyciąć z tekturki zwykłe kółka i bawcie się – układajcie liczby na różne sposoby. Są liczby o wyjątkowej „plastyczności” jak choćby 30 czy 60.

👉 narysuj lub wydrukuj kontury figur, weź nakrętki lub inne krążki i poznawajcie kształty cyfr, w myśl tego co pisałam wyżej, np. 3 jest trójkątem, 

ale już 6 może być zarówno prostokątem👈, jak i trójkątem 👉

możesz wykorzystywać kontury figur lub nie – wystarczy Wasza wyobraźnia.

Jeśli jednak zdecydujesz się na kontury, pamiętaj dopasować je do rozmiarów wykorzystywanych kółek, by nie okazało się, że w Twój duży trójkąt można włożyć na przykład 23 złotówki ;) 

👉zabawą w drugą stronę jest układanie wzoru z monet, a następnie obrysowywanie go, by zobaczyć co z niego powstało.

• układanie nowych równań 

👉 jeśli pokazałeś dziecku już kilka równań związanych z daną liczbą, może samo chcieć zaprezentować Ci kolejne. A jeśli nie – usiądźcie razem i układajcie karty w nowe zestawienia, które dadzą Wam ten wyjątkowy wynik, nad którym pracujecie 😀

• wyszukiwanie liczb i ich zastosowań

👉 to zupełnie proste! Nie potrzebujesz do tego kart ani nawet ołówka. Wybierzcie jedną cyfrę, np. babilońskie 60, możecie przyczepić ją w widocznym miejscu w domu i szukajcie jej dokoła: np. 60 to liczba minut, którą określamy godzinę, także minuta składa się z 60 sekund, dawne określenie kopa mówiło o 60 sztukach, wykorzystaj te informacje.
Gdzie jeszcze możesz znaleźć 60? Jeśli masz obok starszaka, to będzie dla Was obojga fantastyczna zabawa!

• zauważanie związków w życiu codziennym – zakupy czy gotowanie to świetna okazja do nauki matematyki dla dzieci.

👉W kuchni możesz prezentować maluchowi wartości różnych miar – wykorzystać wagę kuchenną, różne miarki – to nie tylko zabawa w matematykę, to także nauka gotowania i ćwiczenie motoryki małej.

👉Na zakupach możliwości jest cała masa – począwszy od wyszukiwania ułożenia produktów w rzędach, szeregach, właściwych ilościach, skończywszy na płatności i okazji do rozmowy o pieniądzach. Podział złotówki na grosze, czy prezentacja poszczególnych banknotów to też matematyka 😊

• Mierzenie! 
  
  

👉 Hania to uwielbia! Ma swoją miarkę – tzw. centymetr i mierzy nim wszystko. Swoją stopę, moją stopę, misia, matę - wszystko. 

Oczywiście jest malutka i często robi to niedokładnie, ale korzystam z okazji i pokazuję jej jaką długość ma np. jej przedramię, a jaką moje i ile razy jest dłuższe. Albo o ile centymetrów dłuższy jest jeden bok maty od drugiego. To pozwala zauważać przestrzenny wymiar liczb – nie tylko ich wyjątkowość, ale także fakt, że one naprawdę są dookoła nas.

👉Ze starszakiem ten punkt możesz realizować także w oparciu o linijki, ekierki, kątomierz i wiele innych fantastycznych przyborów, które same w sobie będą już interesować dziecko.

Osobowość liczby będzie już z nami przez cały czas. Zauważaj ją, pozwól wejść do swojego życia, a matematyka stanie się nie tylko dla Twojego dziecka fascynującą przygodą.

Będę Wam jeszcze niejednokrotnie pokazywać nasze pomysły na zagospodarowanie matematycznej przestrzeni w naszym domu, choćby dlatego, że to nasza codzienność. Tak zwyczajna i tak niezwykła. Zachęcam Cię do tego samego!

Jeśli polubiłeś matematykę choć nieco bardziej lub chociaż postanowiłeś sprawić, by pokochało ją Twoje dziecko podziel się proszę tym postem z przyjaciółmi.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇